Çocuklarda Ev Kazalarından Korunma

Önceden tahmin edilemeyen bir zamanda, yanlış hareket, yanlış davranış ya da ihmaller nedeniyle ortaya çıkan, can ve mal kaybı ya da zararı ile sonuçlanabilen, ancak önceden alınacak önlemlerle engellenebilir ve korunabilir, bir konutun içinde ya da çevresinde meydana gelen kazalar ev kazaları olarak tanımlanır.

Ev kazaları yaralanma, sakatlanma ve ölüme yol açabileceği için önemli bir halk sağlığı sorunu olarak ele alınmaktadır. Çocuklar, tehlikelerin bilincinde olmamaları, çevresel risklere duyarlı ve açık olmaları, bulma ve öğrenme konularında meraklı olmaları, her şeyi oyun olarak algılamaları gibi nedenlerle ev kazaları açısından yüksek riske sahiptirler.

EV KAZALARI ÇEŞITLERI

• Düşme
• Yanma
• Boğulma
• Elektrik çarpması
• Oyuncakların neden olduğu kazalar
• Arı böcek sokması
• Evcil hayvanlar tarafından yaralanma
• Diş yaralanmaları
• Göz yaralanmaları
• Ateşli silah yaralanmaları

EV KAZALARINI ÖNLEME YOLLARI

• Düşme, çarpma ve diğer travmalar nasıl önlenir?
• Çocuk odasındaki pencerelere korumalık takmak,
• Merdivenlerden düşmemesi ve açık mutfak, banyo gibi girmesini istemediğiniz bölümlere kontrolsüz geçmesini önlemek için güvenlik kapıları yaptırmak,
• Çocukları yanları açık sedir, masa, sandalye, salıncak, balkon ya da damda uyutup yalnız bırakmamak,

• Banyo zemininin kayganlığını azaltıcı kaplama ve tutunacak kol yaptırmak,
• Banyo yaptırırken çocuğu yalnız bırakmamak,
• Taşınabilir merdivenleri açık bırakmamak, çocukların tırmanamayacağı şekilde kaldırmak, • Basamakları kaymaz malzemeyle kaplamak,
• Ayağın takılıp düşmesine neden olacak eşyalar, halı kıvrımları olmamasına dikkat etmek, • Odalar, koridorlar ve merdivenleri iyi aydınlatmak,
• Yerleri temiz, kuru, kaymaz özellikte kaplamak, kayganlığı artıracak maddelerin dökülmemesine ya da döküldü ise hemen temizlenmesine dikkat etmek,
• Sehpa, masa, komodin, vb. sivri köşeli eşyaların köşelerini yumuşak maddelerle kaplamak,
• Şömine, kalorifer peteği, küvet gibi köşeli ev yapılarını özel köşe ve kenar koruyucuları ile kaplamak,
• Vazo, kül tablası gibi kırılacak ve düşürdüğünde ayağını yaralayacak eşyaları ortadan kaldırmak,
• Odalarda ve koridorlardaki halı ve kilimleri koşarken kaymayacak şekilde sabitlemek,
• Merdiven ve balkonlara çocukların tırmanamayacağı ve aralarından geçemeyeceği genişlikte korkuluklar yerleştirmek ve yaptırmak,
• Kapıların tamamen kapanmasını önleyici koruyucular taktırmak,
• Dolap ve çekmecelere elini sıkıştırmaması için güvenlik kilitleri yaptırmak,
• Delici, kesici her türlü aletleri ve silahları çocukların ulaşamayacakları yerlerde muhafaza etmek,
• TV, DVD gibi elektronik aletleriniz ile oynamasını önlemek için koruyucular taktırmak,
• Klozetin içine düşmesini, içindeki su ile oynamasını ve kapağına elini sıkıştırmasını önlemek için klozet güvenlik kilidi yaptırmak,
• Tırmanarak mobilyaların üzerine devrilmesini önlemek için güvenlikli bağlama elemanları oluşturmak,

Yanma nasıl önlenir?

• İlgili bölüme bakınız (yanıklardan korunma). Yabancı cisim aspirasyonu nasıl önlenir?
• Çocuklar her şeyi elleyerek ve ağızlarına götürerek dünyayı keşfeder. Bu nedenle uzanabilecekleri uzaklıkta küçük objeler (toplu iğne, mücevher, düğme, boncuk gibi), balonlar ve plastik poşetler bulunmamalıdır.
• Çocukların saçına, boynuna, kulağına, yakasına yutabileceği cisim takılmamalıdır.
• Bebeğin beslenmesi sırasında aspire edebileceği, gevrek ve kolay parçalanabilen yiyecekler de boğulmaya neden olabilir.
• Erişkinlerin sık tükettiği kuru yemişler çocukla birlikte tüketilmemeli, çocuğun ulaşamayacağı yerde saklanmalıdır.
• Kibrit gibi ağza alındığında zehirlenmeye sebep verebilecek malzemeler el altında tutulmamalıdır.
• Kimyasal yanık ve zehirlenme açısından evdeki tüm temizlik maddeleri ve ilaçlar kapalı, çocukların ulaşamayacağı yerlerde tutulmalıdır.
• Temizlikte, ilaçlamada, haşere öldürmede kullanılan kimyasallar, günlük kullanılan besin kaplarının, bardak, sürahi, meşrubat şişesi vs. içerisinde saklanılmamalıdır.
• Ağzına alabileceği, oynayabileceği için evde zehirli bitki-çiçek bulundurulmamalıdır.

Boğulma nasıl önlenir?

• Çocuklar emeklemeye ve yürümeye başladıktan sonra suda boğulma ya da havasız kalmaya neden olacak kaza riski artar.
• Bir yaşından küçük bebeklerin boğulmasına sebep olabileceğinden karyolalarda yastık asla kullanılmamalıdır.
• Beşiklerin yanlarına konan kumaş koruyucular (kenar yastıkları) boğulmaya yol açabileceğinden, sert olmalıdır. Yumuşak olursa çocuğun ağzı ve burnu kapanabileceğinden boğulma riski oluşturacaktır.
• Çocukların karyola parmaklıklarının arasına başının girerek boğulmaması için parmaklıkların 2,5cm’den dar, 6 cm’den geniş olmamalıdır.
• Yatak ile karyola arasında boğulmayı önlemek için aradaki boşluk 3–4’cm den fazla olmamalıdır.
• Karyolanın üst köşesi ile yatak üstü arasındaki yükseklik en az 75 cm olmalıdır. Çocuğun boyu 89 cm’i geçtiğinde, karyolasının yerden yüksekliği 62 cm’den fazla olmayan, erişkinlerin kullandığı yatak ölçülerinde, tek kişilik yatak çeşidine geçilmelidir.
• Karyolanın üzerinde cibinlik kullanılıyorsa gergin ve destekli olmasına dikkat edilmelidir.
• Asılarak boğulmayı önlemek için perde ve jakuzi açma kapama ipleri çocuğun ulaşamayacağı yükseklikte olmalı yada özel güvenlik gereçleri ile ipler çocuğa zarar vermeyecek şekilde dizayn edilmelidir.
• Evde ya da evinin yakınında bulunan kova ve kaplar, banyo küveti, tuvalet, musluk, yıkanma kapları, kuyu, havuz gibi su içeren yapılar çocukların suda boğulmasına neden olabilir.
• Çocuklar bu ortamlarda yalnız başına bırakılmamalı, içine su konan kaplar iş bittikten sonra boş olarak saklanmalıdır. Banyoda da çok yakın takip edilmeli, yalnız bırakılmamalıdır.
• Dört yaşından küçüklere su yutabilecekleri ve yalancı güvenlik hissi yaratacağı için yüzme Koruyucu Sağlık Rehberi öğretilmemelidir.

• Beş yaşından büyük çocuklara yüzme öğretilmeli, havuzda ya da çevresinde oynuyorlarsa çok yakından izlenilmelidir.

Elektrik çarpması nasıl önlenir?

• Bebekler emeklemeye başladıktan sonra elektrik prizleri, kordonlar ve fişler ile yaralanma riski başlar. Bu nedenle tüm prizlerin uzatma kablolarının uçlarına emniyet fişleri takılmalıdır.
• Çocuğa elektrik çarptıysa ve çocuk halen elektrik ile temas halindeyse çocuğa dokunmadan elektrik panelinden elektrik kesilmelidir. Yapılamıyorsa bir parça tahta veya kuru, kalın bir kumaş yardımıyla çocuk elektrik kaynağından uzaklaştırılmalıdır.

• Yanık bölgesine herhangi bir şey sürülmemeli, soğuk uygulanmamalı, kuru steril bir bezle örtülmeli ve en kısa zamanda hastaneye götürülmelidir.
• Elektrik kabloları açıkta bırakılmamalıdır.
• Elektrik prizleri çocukların ulaşamayacağı yükseklikte ve emniyet kapaklı olmalıdır.
• Yatak odasına güvenlikli gece lambaları yerleştirmek,

Oyuncakların neden olduğu kazalar

• Kesik yaralanması en sık görülen yaralanma şeklidir.
• Oyuncaklar çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine uygun seçilmediğinde ve gerekli önlemler alınmadığında ciddi hatta öldürücü kazalara neden olabilirler.
• Çocuklar her şeye elleyerek ve ağızlarına götürerek tanımaya çalıştıkları için ağızlarına alabilecek küçüklükte (bilye benzeri) ya da kesilmeye sebep olabilecek sertlikte oyuncak bulundurmamalıdır.

• Küçük çocuğu olan aileler küçük parçalı veya parçalanabilen, keskin kenarlı, delikli veya ısıtıcı elemanları olan oyuncaklar almamalıdırlar.
• Çocuklar yaşlarına uygun oyuncaklarla oynamalıdır. Oyuncak çocuğun ağırlığı ve boyu dikkate alınarak seçilmelidir.
• Büyük çocuklar için tasarlanmış oyuncaklar küçük çocukların ulaşamayacakları yerlerde saklanmalıdır.
• Kuru yemiş benzeri yiyecek maddeler ile oyun oynanmamalıdır.

Diş yaralanmalar nasıl önlenir?

Ağzına alabileceği, delici, kesici, kırıcı, her türlü madde el altından kaldırılmalıdır.

Göz yaralanmaları nasıl önlenir?

Sivri uçlu cisimler, kimyasallar çocuğun ulaşamayacağı yerlerde olmalıdır. Göz yaralanmalarına ait kullanılabilecek ilaçlar ve ilaç rehberi ni ziyaret ediniz.

Ateşli silah yaralanmaları nasıl önlenir?

Ateşli silahlar evde bulundurulmamalı, bulundurulması gerekiyorsa dolu ve kullanıma hazır olmamalıdır.

Çocukların kazalar açısından emniyetli ortamlarda yaşamaları, koruyucu önlemlerin alınması ve yaşam alanlarının denetlenmesi erişkinlerin sorumluluğundadır. Ailelerin ve çocukların eğitimi; kaza risklerinin, koruyucu önlemlerin anlatıldığı seminerler düzenlenmelidir. Toplumu ve yöneticileri bilgilendirerek toplumsal bilinç ve duyarlılığın oluşturulması gereklidir. Eğitici radyo ve televizyon programlarının yapılması desteklenmelidir.

KAYNAKLAR

Uzm. Dr. Ayşe SANDIKKAYA tarafından yazılmış ve Koruyucu Sağlık Rehberi Bölüm 56'da yayınlanmıştır. İlgili yayın editörünün izini ile sitemizde paylaşılmıştır.

1. Neyzi O, Pediyatri, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul, 2010.
2. Karaböcüoğlu M, Uzel N, Yılmaz L. Çocuk Acil Tıp Kitabı, Medikal Yayıncılık, İstanbul 2004, 383–394.
3. Jenson HB, Kliegman RM, Berhman RE, Stanton BF. Nelson Textbook of Pediatrics 18 th Ed, Saunders Elsevier Co, Philadelphia, 2007, 366–374.
4. Baysal SU, Yıldırım F, Bulut A. İstanbul Tıp Fakültesi Kadın ve Çocuk Saglıgı Egitim ve Arastırma Birimi. Çocuk güvenliği, Yaralanmalardan ve Zehirlenmelerden Korunma Güvenlik kontrol listesi, İstanbul Tıp Fakültesi Basımevi, 2005, 1-30.
5. Injuries associated with infant walkers. Committee on Injury and Poison Prevention, 2000–2001, American Academy of Pediatrics.
6. Anarat A, Altıntaş G, Gali AE, Evliyaoğlu N, Koçak R. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi; 1983; 1:59–65.