Çevresel koşulları iyileştirmede kullanılan ve halk sağlığı yaklaşımı ile orantılı ilerleyen su hijyeni, atık kontrolü gıda sağlığı ve koruyucu-önleyici hekimlik önlemleri ailenin sağlık üzerindeki etkilerinde önemli faktörler arasında yer almaktadır. Ailenin ekonomik ve diğer ev koşulları aile bireylerinin ruhsal, biyolojik ve ruhsal gelişimini olumlu yönde etkileyen en önemli etkenlerdir. Aynı zamanda bu etkenler ailenin büyük bireyleri yani ebeveynler tarafından sağlanır. Ebeveyn bu etkenlerde iyileştirme yapmazsa ailenin diğer bireyleri bu konuda daha mutlu olamaz. Makro çevre etkenlerine yapılan girişimler bu etkenleri etkilemez. Zengin, fakir ve gelişimi devam eden ülke ayrımı olmaksızın tüm ülkelerde birey sağlığı aile ile, ailede aile üyelerinin sağlık durumları ile doğru oranda etkilenir.
Aile Hekimliğinin aile genogramı ve biyopsikosoyal konulara yaklaşımı, hasta ile hastalığı birbirinden ayırması ve hastayı çevresiyle bir bütün olarak düşünmesi üzerinedir. Aile ve kişi gelişiminde en önemli etkenler yaşam koşulları, insanlarla karşılıklı ilişkiler, ekonomik değerler, sosyallik, hastalık durumları, kişinin kendi özellikleri ve sağlıktır.
Aile Yönelimli Yaklaşım ve Ailenin Yaşam Döngüsü
Özellikle aile hekimleri aile sağlığını etkileyen ve gelişimini sağlayan en önemli kişi ve kuruluşlardır. Aile hekimleri aile ve birey sağlığı konusunda aileyi bilgilendirmek ve geliştirmekle yükümlüdür. Aile bireylerinin birisi hasta ise diğer bireyler hasta bireyin sağlık durumu ile ilgili bilgilenmeli ve ailenin bu hastalık ile başa çıkabilmesini sağlanmalıdır. Bu sorun ile ilgili nasıl bir sistem kurulması ve tüm bireylerin bir ekip olarak hareket edebilmesi gerektiği konusunda ortak bir payda oluşturulması önemlidir. Belirttiğimiz bu durumlar sadece aile hekiminin üzerine atılamaz, her aile üyesi ve bireyin diğer doktorları bu konular hakkında sorumludur.
Aile Nedir?
Aile, tüm üyelerinin birbiriyle temas ve etkileşim halinde olduğu, zamanla olgunlaşarak ilişki biçimlerinin değiştiği tamamıyla sosyal bir kurumdur. Her aile üyesinin farklı görevi vardır ve bunlar yaşam döngüsü ile doğru orantılı olarak değişir. Yine aile üyelerinin ihtiyaçları, beklentileri ve davranışları birbiriyle farklılık gösterir.
Aile hekimleri aile sağlığını üst standartlara getirmek için aile üyeleriyle ilgilenmeli ve sürekli değişen yaşam döngülerini hesaba katarak yaşanabilecek sıkıntıları ön plana almalıdır.
Yaşam Döngüsü Nedir?
Ailede yaşam döngüsü, iki bireyin bir araya gelerek birleşmeye karar vermesiyle oluşur. Bu döngü ailenin çocuk sahibi olmasıyla büyür. Doğan çocuğun büyümesiyle yeni yaşam döngüleri oluşur ve sürekli oluşmaya devam eder. Bu yaşam döngülerine örnekler; çocuğun okula başlaması, üniversiteye gitmesi, hasta olması ve evden ayrılış dönemi vb. Ortalama olarak bir çocuğun evden ayrılışı döneminin gelmesi anne ve babanın emeklilik zamanın geldiğinin göstergesidir buda bir yaşam döngüsüdür. Tüm bu döngüler ile beraber ailenin yaşam şartları ve davranışları değişir. Eğer aile bunun değişmesine izin vermiyorsa bilin ki ortada bir sıkıntı vardır. Bu sıkıntılar beraberinde çevresel faktör sorunlarını, aile içi yapının bozulmasını ve aile içi krizleri meydana getirir.
Buna en iyi örnek bir aile ferdinin ergenlik döneminde diğer aile üyelerinin buna karşı olan tepkisidir. Ergenlik döneminde ki bireye yardım edilirse hem aile hem birey sağlığı olumlu yönde etkilenirken, diğer aile üyeleri ergenlik döneminde ki bireye yardım etmezse aile içi sorunlar ve birey sağlıkları olumsuz yönde etkilenmeye başlayacaktır. Aynı zamanda aile üyeleri ergenlik döneminde ki bireyi kabullenmeli ve hareket, davranışlarını buna göre değiştirmeli bu konuya uyum sağlamalıdır.