Akut ishal ilaçlarını temelde 2 gruba ayırabiliriz;
- Adsorbanlar ve kütle oluşturan ilaçlar
- Barsak motilitesini azaltan ilaçlar
Akut ishal tedavisinde öncelikli olan, gastroen teritte olduğu gibi, sıvı ve elektrolit kaybının önlenmesi ya da geriye döndürülınesidir. Bu adım özellikle bebeklerle zayıf ve yaşlı hasta larda önem taşır. Ağır su ve elektrolit kaybı, hastanın derhal hastaneye kaldırılmasını ve acil yerine koyma tedavisini gerektirir.
Barsak motilitesini azaltan ilaçlar akut ishal semptomlarını giderir, erişkinlerde komplikasyonsuz akut ishalin tedavisi için kullanılır; dehidratasyon varsa, sıvı ve elektrolit eksiğini gidermek gerekebilir. Ancak, küçük çocuklardaki akut ishallerin tedavisinde bu ilaçlar tavsiye edilmez.
Antispazmodikler ishalde ortaya çıkan karın krampının tedavisinde kimi zaman yararlı olsa da, birincil tedavi için kullanılma malıdır. Gastroenteritli küçük çocuklarda an tispazmodikler ve antiemetikler, ender olarak etkili olduğundan ve zararlı yan etkileri bulun duğundan, kullanılmamalıdır.
Basit gastroenteritte antibakteriyel ilaçlar genellikle gereksizdir; çünkü çoğu kez yakınma kısa zaman içinde antibakteriyei tedavi uygu lanmadan genellikle geçer ve infektif ishallerin nedeni çoğu zaman virüs infeksiyonudur. Buna karşın, sistemik bakteriyel infeksiyonda uygun sistemik tedavi uygulanmalıdır; kampilobakter enleriti, şigelloz ve salmonelloz tedavisinde kullanılan ilaçlar için Siprofloksasin kimi zaman turist ishaline karşı profilaksi amacıyla kullanılırsa da, rutin uygulama tavsiye edilmez. Laktobasil preparatları nın etkili oldukları gösterilmemiştir.
İleum hastalığı ya da rezeksiyonu sonrasında ortaya çıkan ishallerde kolestiramin barsaktaki emilmemiş safra tuzlarını bağlayarak semptomlarını giderir.
Adsorbanlar ve kütle oluşturan ilaçlar
Kaolin gibi adsorbanlar akut ishallerde tavsiye edilmez. İspagula, metil selüloz ve sterkütia gibi kütle artırıcı ilaçlar divertikül hastalığına eşlik eden ishalin kontrol altına alınmasında yararlıdır.
KAOLİN HAFİF
Endikasyonlar: ishal, ancak bkz. yukarıdaki bilgiler
Dikkatli olunması gereken durumlar;
etkileşimleri:Türkiye'de halen preparatı pazarlanmamıştır.
Barsak motilitesini azaltan ilaçlar
Barsak motilitesini azaltan ilaçlar, erişkinler deki ,komplikasyonsuz alaıt ishallerin tedavi sinde kullanılır, ama küçük çocuklarda kullanılmazlar; Ancak, ağır vakalarda, sıvı ve elektrolit kayıplarının yerine konması birincil öncelik taşır.
Loperamid, altta yatan neden ortaya konduk tan sonra fekal inkontinans tedavisinde kullanı labilir (onaysız endikasyon).
KODEİN FOSFAT
Endikasyonlar: bkz. yukarıdaki bilgiler; öksürüğün baskılanması; ağrı
Dikkatli olunması gereken durumlar: uzun süreli kullanımda tole rans ve bağımlılık gelişebilir; etkileşimleri: Ek 1 (opiyoid analjezikler)
Kontrendikasyonlar: ayrıca peristaltik hareketlerin inhibisyonundan sakınılması gereken durumlarda, karında distansiyon gelişen durumlarda ya da akut ülseratif kolit, antibiyotiğe bağlı kolit gibi akut ishal tablolarında kullanılmamalıdır.
Doz: Akut ishalde, ERİŞKİNLERDE ve 12 yaş üzerindeki ÇOCUKLARDA, günde 3-4 kez 30 mg (15-60 mg arasında)
Dikkat: Kodein uyuşturuculara ilişkin ulus lararası kontrol altında olduğundan (bkz. Kontrol altındaki ilaçlar ve ilaç kötüye kullanımı, bkz. Kontrol altındaki ilaçlar ve ilaç kötüye kullanımı) yurtdışında ko dein fosfat tableti alması gereken yolcu ların beraberinde getirdikleri ilacın neden alınması gerektiğim açıklayan bir doktor mektubu taşımaları gerekebilir.
Türkiye'de antidiyareik kodein preparatı yoktur.
Diğerleri
Kapsül, 282.5 mg ityofilize saccaromyces boulardii (250 mg mayaya eşdeğer); 10 kapsül/şişe
Reflor Şase, 282.5 mg liyofilize Saccaromyces boulardii (250 mg mayaya eşdeğer); 10 saşe/kutu
Endikasyonlar: ishal, ancak bkz. yukarıdaki bilgiler
Kaolin Karışımı
(Kaolin Oral Süspansiyon)
Oral Süspansiyon, %20 hafif kaolin, ya da
hafif kaolin (do-ğal), %5 hafif magnezyum
KO-FENOTROP
Difenoksilat hidroklorür ve atropin sülfatın, kütle oranları sırasıyla 100 kısıma 1 kısım olan karışımı
Endikasyonlar: akut ishalde rehidratasyona ek olarak (ayrıca bkz. yukarıdaki bilgiler); kolostomi ya da ileostomi sonrasında dışkı kıvamının korunmasında (bölüm 1.8)
Dikkatli olunması gereken durumlar: bkz. bölüm 4.7.2, ayrıca küçük çocuklar doz aşımı durumu ortaya çık:ınasına özellikle yatkındır ve semptomların ortaya çıkınası gecikebileceğinden hasta ilacı aşırı dozda aldıktan sonra en az 48 saat gözlem altında tutulmalıdır; subklinik dozda atropin içer mesi, duyarlı bireylerde ya da aşırı dozda, atropinin yan etkilerinin ortaya çıkınasına yol açabilir (bölüm 1.2); etkileşimleri: Ek 1 (opiyoid analjezikler).
Emzirme süte geçebilir
Yan etkiler: karın ağrısı, iştahsızlık ve ateş
Doz: Bkz. preparatı
Lomotil (Ali Raif)
Tablet, 2.5 mg difenoksilat hidroklorür ve
0.025 mg atropin sülfat, 20 tablet/kutu
Oral solüsyon, 5 cc'de 2.5 mg difenoksilat hidroklorür ve 0.025 mg atropin sülfat, 60ml şişe/kutu
Doz: Başlangıçta 4 tablet, sonra ishal dene tim altına alınana dek 6 saatte bir 2 tablet. ÇOCUKLARDA 4 yaşından küçüklerde kullanılması tavsiye edilmez; 4-8 yaş gün de 3 kez 1 tablet; 9-12 yaş günde 4 kez 1 tablet; 13-16 yaş günde üç kez 2 tablet, an cak bkz. yukarıdaki bilgiler. Likit şeklinin 5 ml'lik bir ölçeği bir tablete eşdeğerdir.
LOPERAMİD HİDROKLORÜR
Endikasyonlar: akut ishalde semptomatik tedavi için; erişkinler ve 4 yaşından büyük çocuklarda akut ishalde rehidratasyona yardımcı; vkronik ishal için sadece erişkinlerde
Dikkatli olunması gereken durumlar: bkz. yukarıdaki bilgiler
Koııtrendikasyonlar: peristaltizmin inhibis yonundan sakınılması gereken ya da ka rında distansiyon gelişen durumlarda, aktif ülseratifkolitya da antibiyotiğe bağlı kolit gibi tablolarda kullanılmamalıdır Karaciğer bozukluğu birikme riski olduğundan üretici dikkatli olunmasını önermektedir.
Gebelik üretici kullanılmamasını öner mektedir - bilgi yoktur.
Emzirme miktarı zararlı olamayacak ka dar düşüktür.
Yan etkiler: karında kramplar, sersemlik, uyuşukluk ve ürtiker dahil deri reaksiyon ları bildirilmiştir; paralitik ileus ve karında şişkinlik de bildirilmiştir.
Doz:
Akut ishalde, başlangıçta 4 mg, ardından 5 güne kadar her yumuşak dışkılamadan sonra 2 mg; genellikle kullanılan günlük doz 6-8 mg; günde en fazla 16 mg; ÇO CUKLARDA, 4 yaşın altında kullanılması tavsiye edilmez. 4-8 yaş yalnız 3 güne ka dar günde 3-4 kez 1 mg, 8-12 yaş 5 günekadar günde 4 kez 2 mg.
Erişkinlerde kronik ishalde, başlangıçta bö lünmüş dozlar halinde günde 4-8 mg, daha sonra yanıta göre ayarlanır ve idame için günlük doz 2'ye bölünerek verilir; günde en fazla 16 mg, 18 yaşının altındaki ÇO CUKLAR için bkz. Çocuklar için BNF Fekal inkontinansta (onaysız endikasyon), başlangıçta yanıta göre ayarlanan günde 500 mikrogram; en fazla dozlar bölünerek 16mg
Lopermid (Saba)
Tablet, 2 mg loperamid, 20 tablet/kutu
MORFİN
Endikasyonlar: bkz. yukarıdaki bilgiler; son dönem hastalıklardaki öksürük ağrı
Dikkatli olunması gereken durumlar: bkz. yukarıdaki bilgiler ve Morfin Tuzları altındaki bilgiler
Kontrendikasyonlar: bkz. yukarıdaki bil giler ve Morfin Tuzları altındald bilgiler
Emzirme morfin tuzları altındaki bilgiler
Yan etkiler: bkz. yukarıdaki bilgiler ve Morfin Tuzları altındaki bilgiler (bölüm 4.7.2); sedasyon ve bağımlılık riski daha yüksektir.
Türkiye'de bazı eczanelerde majistral reçeteyle yaptırılabilecek, artık pek kullanılmayan galenik opiyum preparasyonları dışında antidi yareik morfin preparatı yoktur.